ნოვოროსიისკი-სოხუმის საავტომობილო გზის მშენებლობის დაწყების ზუსტი თარიღია 1892 წლის 19 თებერვალი. მის გამოჩენამდე შავი ზღვის სანაპიროს მიმოფანტულ დასახლებებს შორის კომუნიკაცია ხდებოდა ან ორთქლის ნავებით ან ნაპირის გასწვრივ ცხენებით. გზა, რომელიც აშენდა, ასევე ცნობილი იყო როგორც “მშიერი გზატკეცილი”. სახელწოდების მიზეზი ასეთია: 1891 წელს რუსეთის ევროპული ნაწილის 17 ყველაზე ნაყოფიერ პროვინციაში მოსავლის მძიმე უკმარისობა მოხდა. მთავრობამ აკრძალა გაზეთებში გაშუქება შიმშილის გავრცელების შესახებ. მხოლოდ მას შემდეგ, რაც საზღვაგარედ გამოქვეყნდა სტატია , დაწერილი ლ.ნ.ტოლსტოის მიერ, რუსეთში დაიწყეს მსჯელობა იმის შესახებ, როგორი დახმარება უნდა გეწიათ მოშიმშილეებისთვის. გენერალი მ.ნ. ანენკოვს, ავტომაგისტრალის მშენებლობის ხელმძღვანელს, სჯეროდა, რომ თანამემამულეებისთვის უფასო დახმარება მხოლოდ მათ გაფუჭებას მოასწავებდა – შიმშილით მოკლულმა მოსახლეობამ ეს უნდა “გამომუეშავებნათ”. აქედან გამომდინარე, დაახლოებით 90 000 დაქანცული გლეხი გაემგზავრა შავი ზღვის რეგიონში. ისინი მუშაობდნენ სამხრეთ სიცხის ურთულეს პირობებში და მათთვის უცნობი დაავადების – მალარიის პირობებში. შედეგად, ოფიციალური მონაცემებით, გზის მშენებლობისას 18 000 ადამიანი დაიღუპა. ნოვოროსიისკი-სოხუმის გზატკეცილის გახსნის თარიღი იყო 1893 წლის 6 მაისი. ამ დღეს სოხუმში ჩავიდა ყუბანის კაზაკთა არმიის საცხენოსნო-საარტილერიო ბრიგადის პირველი ბატარეა, რომელმაც უსაფრთხოდ გაიარა ნოვოროსიისკიდან მთელი გზა. ბატარეას ჰქონდა 70 ცხენი და რამდენიმე იარაღი.
ნოვოროსიისკი-სოხუმის საავტომობილო გზა
