ჯვრის მონასტერი

ჯვრის მონასტერი – VII საუკუნის პირველი ნახევრის ქართული ტაძარი არის. ეს არის იუნესკოს მსოფლიო მემკვიდრეობის პირველი ძეგლი საქართველოში (1994 წლიდან). მცხეთასთან ახლოს მთის წვერზე, არაგვისა და მტკვრის შესართავთან მდებარე ტაძარი დგას, სადაც ისტორიული წყაროების მიხედვით (მოქცევა საქართველოსა, ქართლის მეფეთა ცხოვრება) IV ს. საუკუნეში წმინდა ნინოს ჯვარი დაიდგა. ითვლება, რომ ეს ჯვარი იყო სასწაულმოქმედი და ამიტომ იზიდავდა მომლოცველებს მთელი კავკასიიდან. წმიდა მოწამე ევსტათი მცხეთელის (მოკლული სპარსელთა მეფობის დროს) ცხოვრებიდან ცნობილია, რომ VI საუკუნის შუა ხანებში ამ ადგილას ტაძარი არ ყოფილა. აღსასრულებლად მიმავალმა ევსტათიუსმა თაყვანი სცა მთაზე მდგარ ჯვარს. 545-586 წლებში, გურამ I-ის მეფობის დროს, აქ აშენდა მცხეთის პატარა ეკლესია, რომელიც ამჟამად ჯვრის ტაძრის ჩრდილოეთ მხარეს მდებარეობს. და უკვე მმართველის ვაჟმა სტეფანოზ I-მა 585-604 წლებში ააგო ჯვრის ამჟამინდელი ჯვარ-გუმბათოვანი მონასტერი. გარედან ტაძარს აქვს დიდი რვაკუთხა ბაზა, თავზე ექვსკუთხა გუმბათი და ჯვარი.