აგუდზერის სანატორიუმი სოხუმში ააშენა პრინცმა ნიკოლაი ნიკოლაევიჩ სმეცკიმ (1852 – 1931) 1905 წელს. სანატორიუმის პროექტი ეკუთვნის ცნობილ სოხუმელ არქიტექტორ-ინჟინერს ალექსანდრე ვასილიევიჩ სინიცინს. ორსართულიანი შენობა „აგუძერა“ 100 ადგილისთვის იყო გათვლილი. სანატორიუმის ირგვლივ 33 დესიატინის (დაახლოებით 36 ჰექტარი) დეკორატიული პარკი გაშენდა. ბოტანიკური პარკი დააარსა სმეცკის მიერ ჯერ კიდევ 1895 წელს. 1910 წელს სანატორიუმის მახლობლად ზღვის სანაპიროზე აშენდა 15 მეტრიანი კოშკი სადამკვირვებლო გემბანით. სმეცკიმ ეს კოშკი ტუბერკულოზით დაავადებული მეუღლისთვის ააგო. ყოველ დილით რვა საათზე მიწის მესაკუთრის ცოლი, ოლგა იურიევნას, ზღვაზე მიჰყავდათ, სადაც იგი კოშკზე ადიოდა და იქ ზღვის ჰაერს ერთი საათის განმავლობაში სუნთქავდა.
აგუდზერის სანატორიუმი
